Amsterdam-Noord in de vorige eeuw — Kippenbrug en Laatste Stuivertje
Deel 11 van 18
Door: Albert van der Vliet (†)
Voor de Buiksloters van het Westeinde leidden er twee wegen naar de Tolhuispont. Dat waren omwegen: langs Zijkanaal I of langs het Noordhollandsch Kanaal. Eind jaren twintig was Floradorp klaar en ontstond het ‘zwarte pad met het kippenbruggetje’, de officieuze verbinding tussen het Westeinde en de Floraweg.
J. van Eck heeft fraaie foto’s gemaakt van Buiksloot, de meeste in 1922. Ze zijn voor iedereen, thuis op de pc, te bezichtigen op de Beeldbank van het Stadsarchief. De foto van ‘het zwarte pad en het kippenbruggetje’, gelegen aan het Westeinde van Buiksloot, is ongedateerd.
Hoewel het hier om een officieuze verbinding gaat, staan pad en bruggetje wel ingetekend op een kaart van Buiksloot uit 1930. Deze kaart maakt deel uit van een serie die in het bezit is van Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam. De serie bestaat uit zeven plattegronden van de dorpen van Noord, die in 1921 geannexeerd zijn door de gemeente Amsterdam.
Op een kaart van Publieke Werken uit 1928, op microfiche in het Stadsarchief, staat de kippenbrug nog niet weergegeven. Het bruggetje en de paadjes zijn dus vermoedelijk van 1929 en vormen een verbinding tussen de Buiksloterdijk en de Floraweg. Floraweg en Floradorp werden opgeleverd in 1929.
Er waren twee omwegen naar het Mosveld. De Westeinders van Buiksloot konden naar Het Laatste Stuivertje lopen, linksaf de Klaprozenkade nemen langs Zijkanaal I en aan het eind van de kade linksaf over de Klaprozenweg naar het Mosveld. Al met al een hele tippel. De ander omweg leidde naar de Buiksloterbrug over het Noordhollandsch kanaal, langs het kanaal over de Buiksloterweg, naar het Mosplein, het Mosveld en via de Van der Pekstraat naar de pont.
Nadat Floradorp klaar was, kozen de Buiksloters blijkbaar voor de kortste weg naar Noord. Een plank over de sloot was gauw gelegd. De zwarte paadjes ontstonden vanzelf, net als het pad naar de Floraweg. De twee paadjes naar het kippenbruggetje begonnen bij de huisnummers 496 en 488. Beide panden zijn in 1965 gesloopt en dat betekende ook het einde van het kippenbruggetje.
De westelijke omweg kwam langs café Het Laatste Stuivertje. Klaprozenweg en -kade zijn van 1921, maar volgens Frank V. Smit (zie bronnen) is de Klaprozenbrug al in 1919 aangelegd. De Klaprozenkade werd een belangrijke verkeersader, want deze verbond de Klaprozenweg met de Buiksloterdijk, die langs Zijkanaal I naar Landsmeer en Oostzaan voerde. (De dijk langs het zijkanaal is in 1974 Landsmeerderdijk gaan heten.)
Pieter Heins, geboren in 1829, was scheepstimmerman en hij woonde in Buiksloot. Heins werd vader van Pieter Heins in 1864. Zoon Pieter was koopman toen hij in 1888 vader werd van een zoon die ook Pieter werd genoemd. Koopman Heins begon een café, Het Laatste Stuivertje, maar niet bekend is in welk jaar, mogelijkerwijs rond de eeuwwisseling. In 1907 werd het café verbouwd, groter gemaakt, zo valt op te maken uit het sloopdossier in het Stadsarchief. Rechts naast de ingang zaten twee ramen en daarnaast kreeg het pand een derde raam en op de hoek een nieuwe toegangsdeur.
Het toenemende autoverkeer was vast een reden voor de familie Heins om in 1930 een tankstation te beginnen en te stoppen met het café. Vanaf die tijd konden gemotoriseerde weggebruikers tanken aan de overkant van Het Laatste Stuivertje, waar twee bezinepompen stonden en een dieselpomp. Het café werd een winkel waarin Heins tabakswaren verkocht. De jonge Heins (1888-1954) nam het nieuwe bedrijf over van zijn vader. Ook hij was vader van een Pieter geworden, in 1917.
In 1961 was de situatie nog weinig veranderd, volgens een kaart van Publieke Werken, maar dat zou niet lang meer duren. De kippenbrug lag er nog steeds en er was zelfs een derde paadje bijgekomen, vanaf huisnummer 502. Aan het eind van de Kamperfoelieweg kon de weggebruiker rechtsaf slaan naar de Floraweg. Linksaf maakte de Kamperfoelieweg een rondje om de Stephanuskerk en ging daar over in de Klimopweg. Van daar kon men linksaf slaan naar de Heggerankweg of rechtsaf naar de Klaprozenweg.
Op vrijdag 16 juli 1965 verschijnt er een bericht in de Noord-Amsterdammer over de onteigening van Het Laatste Stuivertje: ‘In het kader van de uitbreiding van Amsterdam-Noord, project Buiksloter Banne, stellen B. en W. van Amsterdam de gemeenteraad voor het perceel Buiksloterdijk 622 aan te kopen voor ƒ 75.000. Hiertoe behoort de grond, groot 4 a 34 ca, waarop staan een pand, bij de eigenaar in gebruik als woning en tabaksartikelenwinkel, garage en schuur.
De vaste lasten belopen jaarlijks ongeveer ƒ 74. In het geboden bedrag van driekwart ton is een vergoeding begrepen voor de aan de gemeente toebehorende grond aan de overzijde van de Buiksloterdijk, waarop de verkoper een benzine- en dieseloliestation exploiteert.’ Het Laatste Stuivertje is gesloopt op 27 november 1965. De meeste huizen op het Westeinde van de Buiksloterdijk, van nummer 458 tot 632, zijn dan al gesloopt.
De Kamperfoelieweg werd in 1965 doorgetrokken naar de Banne Buiksloot en ernaast werd een fietspad aangelegd, langs het Koopvaardersplantsoen. Het lange fietspad begint bij de pont en eindigt in de Banne Noord en vice versa.
>> Ga verder naar deel 12: De Bloemenbuurten van Noord
Overzicht alle 18 afleveringen Amsterdam Noord in de vorige eeuw
Bronnen:
1. Stadsatlas Amsterdam; stadskaarten, straatnamen verklaard. Uitgeverij Amsterdam Publishers/Stedelijke Woningdienst Amsterdam. Tweede druk, oktober 1999.
2. Frank V. Smit. Bruggen in Amsterdam; infrastructurele ontwikkelingen en brugontwerpen van 1850 tot 2010. Utrecht, 2010.
3. Archief gesloopte percelen (ongeïnventariseerd). Sloopdossiers Stadsarchief Amsterdam.
4. Beeldbank Stadsarchief Amsterdam.
5. Kaart van Buiksloot (±1930), twee fragmenten. Bijzondere Collecties, Universiteit van Amsterdam.
© 2011-2012 Albert van der Vliet. †
Op deze publicatie berust auteursrecht. Niets uit deze publicatie mag op enigerlei wijze worden gepubliceerd zonder voorafgaande toestemming van de nabestaanden Albert van der Vliet.
Amsterdam Noord Kippenbrug en Laatste Stuivertje
