Amsterdam-Noord in de vorige eeuw – De afgebroken Buiksloterdijk
Deel 3 van 18
Door: Albert van der Vliet
huisnummer 640 tot 452
is halverwege de jaren
zestig afgebroken
Vroeger kende de Buiksloterdijk een Westeinde en een Oosteinde, gescheiden door de draaibrug over het Noordhollandsch Kanaal. Op het Westeinde van de Buiksloterdijk ligt tegenwoordig de wijk Buiksloterbreek. Deze nieuwbouwwijk (1993) ligt achter een recht stuk dijk, maar dat is een schijndijk. De oude Buiksloterdijk van vóór de afbraak in 1965 was daar bochtig. Op de schijndijk zou een hoofdverkeersweg aangelegd worden, maar dat plan is in de eerste helft van de jaren zeventig opgegeven.
Dat deel van Westeinde kende een Végé-winkel met het oneven nummer 605. De kruidenierswinkel maakte deel uit van een rijtje van zeven woningen aan de zuidzijde van de dijk. Op het Westeinde stonden verder geen huizen aan de stadse kant. Dat kon niet toen de Buiksloterham nog niet was drooggelegd. De benedendijkse woningen zouden in het IJ staan.Het rijtje huizen stond precies tegenover het brede, aflopende erf van boer Diekmann, Buiksloterdijk 612. Dat was vast met opzet zo gebouwd. De bewoners van de huizen konden ongehinderd de polder in kijken. Vermoedelijk was het boerenerf afgescheiden van de dijkweg door een heg.
De meeste dijkwoningen hadden een diepe tuin, die ophield bij een sloot. Achter de nummers 546 tot en met 590 lag de Buiksloterbreek. Als er ijs lag op de Breek deed het meertje dienst als gratis schaatsbaan. De Breek stond in verbinding met de Oude Vaart, die achter de boerderij van Diekmann lag en achter de tuin van nummer 598, waar de familie Georg Olieslager woonde, die eigenlijk Oehlenschlager heette of zelfs Oehlenschläger. Olieslager was de naam van het loodgietersbedrijf. De Oude Vaart was ideaal om op te schaatsen of te roeien.
Illegale bouwsels
Soms woonden er twee gezinnen in een dijkwoning, boven en onder aan de dijk. De benedenwoningen lagen op het noorden en waren somber: er kwam nooit zonlicht. In de tuinen stonden schuren van diverse materialen en afmetingen en in sommige daarvan werd ook gewoond. In de eerste helft van de jaren zestig heeft de gemeente er alles aan gedaan om die schuren te laten afbreken. Het ging om illegale bouwsels zonder vergunning. Had de gemeente de bouwsels gedoogd dan liep zij het risico meer voor het perceel te moeten betalen bij de onteigening.
Om in Noord te komen namen de Buiksloters het Zwarte Pad. Twee olifantenpaadjes gingen als een Griekse Y over in het Kippenbruggetje dat over een slootje lag. Na het bruggetje, niet meer dan wat planken, liep een pad naar de Floraweg.
Nummer 640 was het laatste huis van de Buiksloterdijk, gelegen aan Zijkanaal I. De ‘I’ is geen Romeinse één, maar een hoofdletter i. De zijkanalen van het Noordzeekanaal hebben de letters van het alfabet gekregen, van A tot en met K. In het begin van de vorige eeuw heette Zijkanaal I nog het Oostzaander Kanaal, toch een mooiere naam.
Buiksloterbeek
Vanaf Buiksloterdijk 452 tot aan 640 is de Buiksloterdijk afgebroken. Achteraf was dat niet nodig. Het is minder dorps wat ervoor in de plaats gekomen is, al zullen de bewoners van de Buiksloterbreek tevreden zijn met hun huis en woonwijk. De verlenging van de Kamperfoelieweg was echter onvermijdelijk, als verbinding van oud Noord met de Banne.
De Klaprozenkade is verdwenen, die liep van de Buiksloterdijk naar de Klaprozenweg, langs een verbreding van Zijkanaal I. Op de driesprong van kade en dijk lag Het Laatste Stuivertje. Dat was een café en vanaf 1930 sigarenzaak, met aan de overkant een benzinestation met drie pompen, waaronder één dieselpomp.
Historisch besef was er weinig in de jaren zestig. De geest van de wederopbouw voerde de boventoon. Pas in 2002 is de Waterlandse Zeedijk, zoals de dijken in Noord vroeger heetten, provinciaal monument geworden. Voor de Buiksloterdijk kwam die status 40 jaar te laat. Er schijnen twee of drie nieuwe woonwijken gebouwd te worden bij de Kamperfoelieweg ter hoogte van de Buiksloterdijk. Straks weet niemand meer dat er een westelijke helft van het Westeinde heeft bestaan. Het lijkt wel of het stadsdeel dat gedeelte van de Buiksloterdijk definitief van de kaart wil vegen.
>> Ga verder naar deel 4; Lichtdrukkerij Schalekamp Buiksloot
Overzicht alle 18 afleveringen Amsterdam Noord in de vorige eeuw
Illustraties:
Fragmenten van een kaart van Buiksloot (±1930); Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam
© Albert van der Vliet †
Op deze publicatie berust auteursrecht. Niets uit deze publicatie mag op enigerlei wijze worden gepubliceerd zonder voorafgaande toestemming van de nabestaanden Albert van der Vliet.
Gerelateerd: buiksloterdijk
Amsterdam-Noord afgebroken Buiksloterdijk
