Amsterdam-Noord in de vorige eeuw
Deel 9 van 18
Door: Albert van der Vliet (†)
Football-club Ajax wordt opgericht in 1900. De Amsterdammers spelen aanvankelijk in Noord en verhuizen in 1907 naar de Watergraafsmeer. De voetbalclub uit ‘de stad’ speelt nog wel oefenwedstrijden in Noord, tegen schoolteams uit de dijkdorpen Buiksloot en Nieuwendam. Jongens uit Nieuwendam richten in 1912 DWV op.
De watervlakte ten westen van landtong de Volewijck wordt gebruikt als baggerbergplaats. Vanaf 1832 stort de gemeente de inham vol om er een polder aan te leggen. De drooglegging van de Buiksloterham is voltooid in 1851. De Ham is in 1910 nog steeds agrarisch gebied. De polder wordt doorsneden door de Middenweg die eindigt bij het Noordhollandsch Kanaal. In 1919 wordt de Van der Pekbuurt opgebouwd en de Middenweg wordt vervangen door de Hagedoornweg. De Kraaienpleinbrug over het kanaal ligt er in 1925.
De Nieuwendammerham doet ook dienst als baggerbergplaats en wordt volgestort met grond die is afgegraven voor de aanleg van het Noordzeekanaal. Het kanaal gaat open in 1876 en neemt de zeeschepen over die te groot zijn geworden voor het Noordhollandsch Kanaal. De tweede Ham ligt ten oosten van schiereiland de Volewijck en is drooggemaakt in 1874.
Het Noordhollandsch Kanaal was aangelegd als alternatief voor de route over de Zuiderzee. Het kanaal was klaar in 1824 en loopt van het IJ langs de Volewijkslanden naar Buiksloot en verder naar Den Helder. De oostelijke kanaaldijk heet Zuiderdijk. Onder aan de Zuiderdijk rijdt vanaf 1888 de Waterlandse stoomtram naar Buiksloot en Edam. Ten oosten van de trambaan ligt opgespoten zand dat bestemd is voor woningbouw. Het middengedeelte van de Vogelbuurt is gebouwd in 1923 en de Zuiderdijk heet daarna Adelaarsweg.
Ajax speelt vanaf oprichtingsjaar 1900 in de Buiksloterhampolder. Het veld ligt aan de Middenweg, ter hoogte van de latere Ritakerk (tegenwoordig bibliotheek). Bij het weiland bouwen de Ajacieden een kleedhok met bankjes en kledinghaken, een luxe in die tijd. Na de wedstrijd staan er kannen water in de kleedkamer. Toch verkast Ajax al in 1901 naar de Laanweg. Dat is vlakbij de kettingpont over het IJ. De voetballers verkleden zich in het Tolhuis. In 1907 verhuist Ajax naar de Watergraafsmeer.
Sloepenwerf
Rond 1910 beginnen jongens uit Noord min of meer georganiseerd te voetballen. Op de verharde zandgrond bij het latere Kraaienplein oefenen schooljongens uit Buiksloot. Ze zijn lid van gymnastiekvereniging Sparta en hun voetbalclub noemen ze Sport. Op een zandvlakte in de Nieuwendammerham trainen ook jongens uit Nieuwendam onder de naam Nieuwendammer Voetbal Club, NVC.
Het Buiksloter Sport en NVC spelen in de Nieuwendammerham vriendschappelijk tegen elkaar en tegen Ajax. De Ajacieden zijn het gewend de oversteek naar Noord te maken. De jongens van NVC krijgen na een paar jaar genoeg van de vrijblijvende oefenwedstrijden. In 1912 richten ze DWV op, Door Wilskracht Verkregen, de voetbalvereniging die volgend jaar een eeuw oud is.
In 1912 vindt DWV een speelveld op de sloepenwerf van Gijs de Vries Lentsch. De werf ligt in het gedeelte van de Buikslotermeerpolder waarop vanaf 1930 Blauwezand is gebouwd. Op 12 september 1913 wordt de eerste competitiewedstrijd gespeeld, maar het veld is drassig en blijkt niet goed bespeelbaar. De DWV’ers hebben een ander veld speelklaar gemaakt, een weiland bij de boerderij van weduwe de Wit, achter de Buikslotermeerdijk. Dat voetbalveld lag bij de tegenwoordige Nieuwe Purmerweg en Nieuwe Leeuwarderweg, ten zuidwesten van het huidige terrein van DWV, sportpark Elzenhagen. Op 2 november 1913 speelt DWV de eerste wedstrijd op de nieuwe locatie.
1916 Is het jaar van de watersnood. Zuiderzeedijken breken door en heel Waterland komt blank te staan. Het voetbalveld van DWV in de Buikslotermeerpolder verdwijnt in de golven. Het kleedlokaal en de doelpalen worden niet teruggevonden. DWV keert terug naar het weiland van De Vries Lentsch. Deze keer worden er greppels gegraven om een drainagesysteem aan te leggen. Het veld is klaar als het seizoen 1916-1917 begint. DWV zal op die locatie spelen tot 1920.
In het jubileumboek van DWV-historicus Loek Bertels blijft onduidelijk waarom DWV in 1920 verhuist naar de Nieuwendammer Gouw. Misschien was de houten voetbrug over de Ringvaart niet sterk genoeg om de vele toeschouwers te dragen. Het nieuwe veld ligt opnieuw ten zuiden van de Ringvaart, maar dan een stuk oostelijker, bij de huidige Watergangseweg, de Wijdenesserstraat en Beemsterstraat.
Op 1 januari 1921 worden de dorpen van Noord geannexeerd door de gemeente Amsterdam. DWV moet de Nieuwendammer Gouw alweer verlaten. Het terrein wordt opgespoten voor de aanleg van Tuindorp Nieuwendam. Een nieuw veld vindt DWV tegenover het Meerpad, bij de huidige Waddendijk en Rodekruisstraat. Voor het eerst wordt er een drainagesysteem met buizen aangelegd. Op 26 juni 1921 speelt DWV de eerste wedstrijd tegen ZVV uit Zaandam.
DWV moet in 1924 opeens veel meer huur gaan betalen voor het voetbalveld en daarom besluit de club te verhuizen naar een nieuw terrein, achter de boerderij van weduwe de Wit, ter hoogte van de tegenwoordige eerste flat aan de Loenermark. Het voetbalveld ligt naast de huidige locatie, sportpark Elzenhagen.
Oude Leeuwarderweg
Tegenstander tijdens de openingswedstrijd, op 24 augustus 1924, is het gerenommeerde FC Ajax uit de Watergraafsmeer. Ajax wint met 7-2, maar dat kan de pret niet drukken. Er is veel publiek. Het Waterlandsch Fanfare Corps is weer present. Het nieuwe veld verkeert in een uitstekende conditie. DWV heeft drie seniorenelftallen en twee jeugdteams, voor junioren en voor aspiranten.
In 1934 moet DWV voor de zevende keer in 22 jaar verhuizen. Deze keer moet het voetbalveld plaatsmaken voor de aanleg van de Rijksstraatweg richting Leeuwarden. In 1933 is de Afsluitdijk opengegaan. De nieuwe plek ligt een paar honderd meter noordelijker. Op 18 augustus 1934 wordt de locatie feestelijk geopend. Blikvangers zijn een fraai clubgebouw en een overdekte zittribune. DWV zal 30 jaar vertoeven langs de (oude) Leeuwarderweg.
In 1964 moet DWV opnieuw verhuizen, nu naar de andere kant van de Leeuwarderweg, langs het Noordhollandsch Kanaal. De oude weg wordt verbreed tot de Nieuwe Leeuwarderweg vanwege de aanleg van IJtunnel. Het nieuwe complex op sportpark Elzenhagen wordt gefaseerd opgeleverd. De bijvelden zijn eerder klaar dan het hoofdveld. Eerst komt er een noodclubgebouw en het nieuwe clubgebouw gaat open op 13 augustus 1966.
Op Elzenhagen speelt DWV 45 al jaar. Volgend jaar bestaat de club honderd jaar en dat feest zal wel gevierd worden in de oude kantine. De accommodatie kampt met achterstallig onderhoud en beschikt niet over kunstgrasvelden. De Volewijckers heeft wel kunstgras.
Verhuizing naar de rivaal op de Buiksloterbanne, aan de andere kant van het kanaal, is op den duur een mogelijkheid. Elzenhagen moet een woonwijk worden, maar de bouw ervan is tot nader order uitgesteld. Samengaan met de Volewijckers betekent niet automatisch fuseren. Er heeft tussen beide verenigingen wel altijd een gezonde rivaliteit bestaan. Het DWV-boek van Bertels maakt herhaaldelijk melding van een vriendschappelijke verhouding tussen de voetbalverenigingen uit Noord.
>> Ga verder naar deel 10: Nieuw viaduct herstelt Buiksloterdijk
Overzicht alle 18 afleveringen Amsterdam Noord in de vorige eeuw
Dit artikel is ook opgenomen is ons overzicht over DWV
Bronnen:
1. Loek Bertels. Negentig jaar DWV, 1912-2002; van Nieuwendammer dorpsclub tot toonaangevende amateurvereniging. Een uitgave van DWV, oktober 2002.
2. 5. Dr. L. Jansen. Geschiedenis van Amsterdam Noord. In: Ons Amsterdam, jaargang 15, 1963, blz. 42.
3. Nieuwendammerham; een eeuw lang bedrijvigheid. Stichting Historisch Centrum Amsterdam-Noord, 1998.
4. Stadsatlas Amsterdam; stadskaarten, straatnamen verklaard. Uitgeverij Amsterdam Publishers/Stedelijke Woningdienst Amsterdam. Tweede druk, oktober 1999.
5. Stratengids van Amsterdam. Cito-plan b.v., 19de editie, juli 2008.
6. Twee websites: www.watwaswaar.nl [Opgeheven RED.] en www.kadaster.nl
© 2011-2012 Albert van der Vliet. †
Op deze publicatie berust auteursrecht. Niets uit deze publicatie mag op enigerlei wijze worden gepubliceerd zonder voorafgaande toestemming van de nabestaanden Albert van der Vliet.
Amsterdam Noord Ajax en DWV
