In Noord waren de buurten afgebakend, niet door geografische scheidslijnen maar door lijnen van geloof, van opleiding en beroep van de vaders, door sociale klasse. Het middengedeelte van de Adelaarsweg was de straat waar kantoormensen woonden, die het hervormde of gereformeerde geloof aanhingen.
Overwegend rooms-katholiek waren de bewoners van het eerste gedeelte, dat van Kraaienplein naar Rietzangerweg (met het trappetje). De grenzen van de driehoek die het Volewijckpark omsluiten zijn het Noord-Hollandskanaal (uit 1824) en twee delen van de Adelaarsweg. Heel aardig is de gedachte dat het oorspronkelijke ontwerp de vorm had van een abstract getekende vogel in vlucht. Uit stukken in het Stadsarchief blijkt dat ontwerp niet.
Adelaarsweg
Een van de vleugelranden van die gestileerde vogel was de Adelaarsweg. De weg was in mijn ogen de spiegel van het park. De groep bewoners was even divers als de verschillende boomsoorten, de weg was even lang als het park en veel bewoners waren even stevig geworteld als de hoge bomen die ook in de jaren twintig zijn geplant. Eigen interpretatie eerst.
Amsterdamse School
In je jeugdjaren moest je altijd ergens naar toe: een vriendje, pianoles, catechisatie, een winkel, de speeltuin. Slenteren was er niet bij. De afstand tussen je vertrekpunt en je doel was geen toeristische wandeling, maar een hindernis die overbrugd moest worden. Dat had tot gevolg dat je geen oog had voor architectuur. Ik herinner me dat ik altijd met gebogen hoofd liep en de stoeptegels telde. Pas veel later, toen iemand in verband met de Adelaarsweg de term ‘Amsterdamse school’ liet vallen, verlegde ik mijn aandacht.
Het deel van de Adelaarsweg tussen de nummers 75 en 105 was het eerste woonblok, in 1927 ontworpen door Tj. Kuipers en A.U. Ingwersen, in 1930 gereed, volgens de Historische Gids van Amsterdam (Vermeer, Rebel, Stissi). De huizen zijn iets hoger opgetrokken dan de huizenblokken daarachter, om de begrenzing van de wijk aan te geven. Daardoor komt ook de ligging op de dijk die de Adelaarsweg is, goed tot uiting. De tuinen van de woningen op de begane grond zijn alleen met een trapje te bereiken. Kenmerkend voor de Amsterdamse school: het gebruik van veel baksteen en het toepassen van versieringen in de gevels. Een duidelijk voorbeeld daarvan zijn de parabolische portieken, het verticale metselwerk daarboven, de dwarse kappen met puntgevels en de drie adelaarskoppen, en de mansardedaken aan het eind bij de Rietzangerweg. Een bijna verticaal pannendak.
© 2025 Dick de Scally. Op deze publicatie berust auteursrecht.
Overzicht alle afleveringen “Het park en wij“.
Dick maakt deze serie geheel op eigen titel.
Reageren op afgebakende buurten? Voor nu kunt u contact met de redactie opnemen via de link onderaan de website.
Wij sturen dan uw mail door naar Dick.
Op de hoogte blijven van toekomstige artikelen in deze serie?
Schrijf u dan in op de nieuwsbrief
Gerelateerd op “Afgebakende buurten”: Buurten in Amsterdam-Noord
Amsterdam Noord Afgebakende buurten
