In 1983 belde mijn vader mij op om te vertellen dat er in Tuindorp Oostzaan een tentoonstelling zou worden gehouden over de overstroming van deze wijk in januari 1960. Ik was veertien jaar daarvoor vertrokken uit Tuindorp en werkte als museumconservator in Arnhem. De belangstelling voor de plek waar ik was opgegroeid was er echter nog altijd.
Samen met mijn vader bezocht ik de expositie. Ik ontmoette toen, tussen de grote aantallen bezoekers, Corry Fellinga die trots vertelde over het succes van de expositie en het onlangs opgerichte Historisch Archief Tuindorp Oostzaan (HATO). Sindsdien hielden Corry en ik contact en ik bezocht ook vele andere tentoonstellingen die georganiseerd werden. Onlangs had ik weer eens een ontmoeting met Corry en wij blikten terug in de tijd. Het was inmiddels al weer zes jaar geleden dat zij het voorzitterschap van HATO had neergelegd, zij vond het, zoals ze zelf zegt, na 30 jaar mooi geweest.
Hoe het begon en verder ging
In 1983 wandelden Corry en pater Jos Kobessen na een vergadering van het wijkorgaan naar huis. Op het Aldebaranplein zagen zij op de stoeprand van een leegstaand huis een doosje met sigarenbandjes en een paar foto’s staan. Corry zei tegen Jos dat daar de geschiedenis van Tuindorp stond, waarop Jos zei dat ze er wat mee moest gaan doen.
Corry begon met niets en organiseerde een bijeenkomst die bedoeld was om een beeld te krijgen van wat er nog aan oude foto’s bij de bewoners aanwezig was. Ze stak er veel tijd en moeite in om vrijwilligers bij elkaar te krijgen om een historisch archief op te zetten. Corry omschrijft dat als startproblemen. Na verloop van tijd ontstond er een actieve groep vrijwilligers, waarvan er vier tot hun overlijden actief bleven. Er kwam een bestuur en het archief groeide zeer snel en Corry bedacht een goed functionerend opbergsysteem. De eerste subsidie werd verleend door het wijkopbouworgaan en, nadat HATO een stichting was geworden, werd deze rechtstreeks door de gemeente verstrekt. Het archief kreeg 20 jaar na de oprichting een eigen gesubsidieerd onderkomen en later ook en museumwoning. Daarnaast waren er nog bescheiden inkomsten van vrijwillige donaties. Het aantal donateurs nam in de loop der tijd wel af door verhuizing en overlijden. Er kwamen weinig nieuwe donateurs.
Tentoonstellingen
Met de eerste tentoonstelling, over de watersnoodramp, werd HATO in één klap binnen en ver buiten Tuindorp Oostzaan bekend. De expositie werd gehouden in het Aldebarangebouw dat veel te klein bleek voor dit doel. De bezoekers stonden buiten, vier rijen dik, tot ze naar binnen konden waar het ook al enorm druk was. Het was een groot succes, maar het was wel duidelijk dat het Zonnehuis een betere locatie voor zo’n evenement zou zijn.
De tentoonstellingen die gehouden werden trokken steeds weer grote aantallen bezoekers. Er waren hoogtepunten zoals de tentoonstelling ’50 jaar na de watersnood’, die door burgemeester Job Cohen geopend werd, en exposities over de NDSM, ‘Zo mooi wonen wij’ en de tekeningen van de heer Kopinsky die hij vele jaren na zijn verblijf in verschillende concentratiekampen had gemaakt. Er waren nog veel andere tentoonstellingen met hoge bezoekcijfers.
Museumwoning
De museumwoning kwam toen HATO 20 jaar bestond. Tijdens de renovatie van Tuindorp bleek er nog een huis te zijn in de originele staat. Corry en alle medewerkers waren enthousiast en vonden dat het een museumwoning moest worden. Amsterdam-Noord kende toen nog geen enkel museum. ‘Ik heb toen de blaren op mijn tong gepraat bij de deelraad en de woningbouwvereniging Ymere om geld voor het museum bijeen te krijgen’, vertelt Corry.
Corry had zich destijds voorgenomen om hooguit vijf jaar voorzitter te willen zijn. Daarna moest een ander het stokje maar overnemen. Haar voorzitterschap zou echter 30 jaar duren. Inmiddels bevatte het archief duizenden foto’s en waren er vier computers.
Toekomst?
Corry maakt zich zorgen over de toekomst van HATO. ‘Wij worden ouder en het is erg moeilijk om er nieuwe mensen bij te krijgen. Tweeverdieners hebben geen tijd voor vrijwilligerswerk, maar 50- en 65-plussers komen zich ook niet aanmelden. Dat is jammer want er is veel werk in het archief en het museum moet ook open zijn.
© 2019 Ruud Borman. Op deze publicatie berust auteursrecht. Zie Colofon.
Overzicht alle afleveringen Tuindorp Oostzaan, een bijzondere geschiedenis.
Ruud maakt deze serie geheel op eigen titel.
Reageren? Wij gaan nog een contactformulier aanmaken waar u Ruud kunt bereiken. Voor nu kunt u contact met de redactie opnemen via de link onderaan de website. Wij sturen dan uw mail door.
Op de hoogte blijven van toekomstige artikelen in deze serie?
Schrijf u dan in op de nieuwsbrief
Amsterdam Noord Historisch Archief Tuindorp Oostzaan
