De tragiek van Holver

Naaiatelier van Hollandia Kattenburg in de jaren dertig, Valkenweg 2 aan het IJ. (Beeldbank HCAN)

Het ‘Orgaan van de sport- en ontspanningsvereniging der N.V. Hollandiafabrieken Kattenburg & Co’ heet Holver en dat is ook de naam van de bedrijfsvereniging. Het maandblad verscheen vanaf 1946. In de bladen is een rubriek ‘voetbal’ opgenomen. Niet elke Holver besteedt aandacht aan voetbal en ook niet aan de andere takken van sport en ontspanning.

Holver is opgericht in 1920 en ontbonden in 1925. Bij het debuut in de AVB werd Holver meteen kampioen. In april 1939 werd Holver opnieuw opgericht en weer ontbonden in maart 1942. De derde oprichting was in 1947. Vermoedelijk is Holver definitief ontbonden in 1978.

Doelstelling bij de tweede oprichting: ‘Naast vermeerdering van de geestelijke en lichamelijke ontwikkeling der leden, het bevorderen van de kameraadschappelijker geest van het personeel der N.V. Hollandia-fabrieken Kattenburg & Co te Amsterdam.’ Vereniging Holver was actief in de sporten schaken, dammen, bridgen, voetbal, korfbal, tennis, zwemmen, atletiek en ritmische gymnastiek.

De Hollandia-ateliers bevonden zich op de Valkenweg 4-14. De filialen: Atelier Centrum, Reguliersdwarsstraat 108-114, Atelier B.D., Buiksloterdijk 130 (in het oude pand van fotografie Schalekamp), Regenkledingatelier ‘Brabant’, Piushaven 20, Tilburg. Het laatste filiaal wordt in het personeelsblad aangeduid als Big Ben. Op 13 april 1947 speelde Holver een voetbalwedstrijd tegen Big Ben, op het KMVZ-terrein naast de Ketjen-fabriek. ‘Vanuit de stad te bereiken met ‘Bootje Nieuwendam’, vertrek achterzijde C.S. ieder heel uur vanaf steiger 1.’ Big Ben won met 1–2.

In september 1947 voetbalde Holver in klasse 2A van de AVB. De heer Jan N. Rooker was aangesteld als conditietrainer voor de voetballers en de korfballers. In het oktober-novembernummer van 1948 maakt Holver de balans op: meer verloren dan gewonnen en gelijk. Commentaar: ‘De meeste doelpunten der tegenpartij worden door onbegrijpelijk slecht, ik mag wel zeggen stom spel van onze achterhoede verkregen.’

Holver had twee elftallen op de zaterdagmiddag en vanaf begin 1950 drie teams. Een nieuwe keeper, Van Dijk, pakte goed uit voor Holver III. Personeelsblad Holver, mei 1950: ‘Afgezien van zijn capaciteiten als doelverdediger hebben wij ook nog het voordeel dat nu ook het bovenste gedeelte van het doel gevuld is.’

In 1949 beschikte Holver over één voetbalveld, op het DJK-terrein aan de Kruislaan, terwijl er wel drie of vier elftallen te formeren waren en ook de veteranen wilden voetballen. Uit de adreslijst 1952-1953, het oudste boekje dat het Stadsarchief bewaart, blijkt dat Holver verhuisd is naar het jeugdfiliaal van de Volewijckers, achter de Buikslotermeerdijk.
Het novembernummer van 1951:

‘Onze achterhoede maakte steeds één grote fout, men speelde teveel terug op de keeper. Verschillende malen is het voorgekomen dat een bal die werd teruggespeeld met moeite door onze keeper gehouden kon worden.’

Hoewel Holver een personeelsblad is voor sport en ontspanning, kan de redactie niet om de datum 11 november 1952 heen.

’11 november 1942. De beul Willy Lages laat ons bedrijf aan de Valkenweg omsingelen en het gehele Joodse personeel op zijn order doorzenden naar de gaskamers in Polen. Het is alweer 10 jaar geleden, dat oudere en jongere Hollandianen van ons werden weggerukt. De mens vergeet gauw, maar de 11de november 1942 zal elk jaar weer in herinnering worden gebracht. Het is triest, dat juist 10 jaar na deze massamoord Lages in het middelpunt van de belangstelling staat. Wij hebben niet het recht over zijn leven te beschikken, zo min had hij dit recht had over het leven van onze mensen.’

Bronnen:
• HCAN bewaart de ingebonden jaargangen van december 1946 (eerste jaargang, nummer vijf) t/m juli–augustus 1955, elfde jaargang nummer 12.
• Willi Paul Franz (Willy) Lages (1901-1971) was als SS’er verantwoordelijk voor de deportatie van Joden uit Nederland. Hij was ook verantwoordelijk voor de executie van o.a. Hannie Schaft. In 1949 werd hij ter dood veroordeeld, maar zijn doodvonnis werd omgezet in een levenslange gevangenisstraf. Lages behoorde tot de vier van Breda (zie Lages, Wikipedia).

© 2018 Albert van der Vliet†. Op deze publicatie berust auteursrecht. Zie Colofon.

Op de hoogte blijven van toekomstige artikelen in deze serie?
Schrijf u dan in op de nieuwsbrief