Buiksloot, ooit een van de kleinste dorpen langs de Waterlandse Zeedijk, was in de 19e en de eerste helft van de 20e eeuw een van de belangrijkste verkeersknooppunten ten noorden van het IJ.
Al in de 17e eeuw was er door de landtong in het IJ tussen Amsterdam en Buiksloot, de Volewijk, een trekvaart gegraven en ernaast een weg aangelegd. In 1825 werd deze trekvaart bij Buiksloot verbonden met de noordelijker gelegen ringvaart van de Buiksloterringvaart tijdens de aanleg van het Noord-Hollands Kanaal. Sindsdien voeren enorme zeeschepen door de sluis bij Buiksloot dwars door Noord-Holland naar zee. Dat moet voor de dijkbewoners een indrukwekkende verandering zijn geweest, want in de tijd er voor zagen ze dergelijke schepen alleen maar in de verte over het IJ voorbij komen. Het zal ongetwijfeld ook tot meer werkgelegenheid in het dorp hebben geleid.
Toen een halve eeuw later voor Amsterdam, door de aanleg van het Noordzeekanaal, een kortere en betere verbinding met de Noordzee tot stand kwam werd het weer stil op het kanaal door de Buiksloterdijk.
In 1888 bracht een totaal nieuw verkeersmiddel, de stoomtram, weer leven in het Buiksloter dorpsgebeuren. Via Buiksloot konden reizigers via Zunderdorp, Broek in Waterland, Monnickendam en Edam naar Volendam reizen. In 1894 werd een extra lijn geopend vanaf Het Schouw naar Purmerend. Waterland was toen nog een weids landschap, waar, tussen de dorpjes en stadjes door, de horizon achter de groene weilanden nog overal zichtbaar was. Ook toen de stoomtram had plaatsgemaakt voor een elektrische versie bleef het voor tallozen een reisje dat uniek was in het unieke uitgestrekte Waterland. In 1956 werd de tramlijn opgeheven om plaats te maken voor een buslijn van NACO.
Al snel na Buiksloot was er station Zunderdorp, dat in werkelijkheid een stuk ten westen van het dorp lag. In het verleden liep hier de verbindingsweg langs tussen Nieuwendam en Broek in Waterland. Het werd ook wel Sunderdorp, Sundeldorp of Sindeldorp genoemd. Over het ontstaan van het plaatsje is weinig bekend. Vermoedelijk ontstond het in de 12e eeuw. Het was ooit omgeven door sloten. De kerk werd in de 15e eeuw gebouwd, maar werd na een brand in1854 herbouwd. In 1925 stortte de spits na een blikseminslag naar beneden, waarbij een politieagent uit Ransdorp om het leven kwam.
In mijn jeugd fietste ik vaak via Buiksloot , Het Schouw en Broek in Waterland naar Monnickendam. Ik kan me herinneren dat ik onderweg nog restanten van de oude tramweg en –bruggetjes zag. Op een oude film, vermoedelijk uit de jaren 30, zag ik later dat de tram dwars door de smalle straten van Monnickendam reed. Dat moet voor de bewoners van destijds een bijzondere ervaring zijn geweest.
Op hetzelfde traject fietste ik ook langs de trekvaart tussen Het Schouw en Monnickendam, waarvan sinds de 17e eeuw honderdduizenden reizigers gebruik maakten. Met de trekschuit kon men naar Hoorn reizen wat erg lang duurde. Toen de stoomtram hier verscheen was het snel met dit vervoermiddel gedaan.
© 2019 Ruud Borman. Op deze publicatie berust auteursrecht. Zie Colofon.
Overzicht alle afleveringen Amsterdam-Noord van Y tot stadsdeel.
Ruud maakt de series geheel op eigen titel.
Reageren? U kunt contact met de redactie opnemen via de link onderaan de website. Wij sturen dan uw mail aan Ruud Borman door.
Op de hoogte blijven van toekomstige artikelen in deze serie?
Schrijf u dan in op de nieuwsbrief
Amsterdam Noord schepen en trams
