Tuindorp Oostzaan maakte sinds de bouw deel uit van Amsterdam, al voelden veel bewoners het niet zo. Amsterdam was ver weg en tussen de bebouwing van Noord en Tuindorp was nog veel land zonder bewoning. In Tuindorp was in de loop der jaren een eigen gemeenschap ontstaan. Velen kenden elkaar, vaak via via, maar toch. Men ging niet zo snel over de dijk naar Oostzaan en Landsmeer en Zaandam was al helemaal achter de horizon.
Er was het oude tuindorp in de polder dat bijna honderd jaar geleden gebouwd werd en op het hoge land werd ruim dertig jaar later terrasdorp aangelegd. Vanwege de fruitnamen van de straatnamen werd het in de volksmond al snel Tuttifruttidorp genoemd.
De NDSM speelde een grote rol in Tuindorp, dat oorspronkelijk voor werknemers van dit scheepsbouwbedrijf werd gebouwd. Het ging aanvankelijk om noodwoningen, die vijfendertig jaar moesten blijven staan. In menige familie was de werf een vast onderdeel van het dagelijks bestaan. Werkgever en werk waren gesprekstof op straat en verjaardagen. In de jaren 50 domineerden kranen, werven en dokken de skyline. Tot in de jaren 60 groeiden de bomen tot in de hemel. Als er weer eens een schip van de helling liep was het harmonieorkest van Tuindorp van de partij. Tijden veranderden en in 1979 werd de werf failliet verklaard.
Het tuindorp van vroeger ademde nog een ouderwetse, weldadige rust. Slechts enkele agenten hoefden de orde te handhaven. Het was een gezellig dorp met veel feesten en evenementen. Het Zonneplein en het Zonnehuis waren het centrum. Er waren veel winkels en je kon er naar de film, dansles en concerten. Ook scholen kwamen daar bij bijzondere gelegenheden. Later speelden er bandjes als Ritchie and de Sounds, The Scorpions, The Mokum Beat Five en ZZ en de Maskers. In die tijd voltrok zich in het Zonnehuis en daarbuiten het hippietijdperk.
Het Ananasplein was voor de kinderen. Daar kwam Sinterklaas het eerst aan en er was eenmaal per jaar de kermis.
Voetballen was erg populair. Als jongen hoorde je erbij als je bij een voetbalclub speelde. In Tuindorp was dat De Meteoor. Het eerste voetbalplein was op het Pleiadenplein, de meesten waren echter bekend met het Meteorenveld, het latere sportcomplex. Andere clubs waren TOB (Tuindorp Oostzaanse Boys) en OSV (Oostzaanse Sport Vereniging (in de volksmond beter bekend als Oostzaanse Schillen Vreters).
Met Sint Maarten trok een lange sliert kinderen met lampions, waarin echte kaarsjes brandden, door de straten. Tegen Sinterklaas dwarrelden de sneeuwvlokken vaak al neer en soms lag er een echt pak sneeuw. Dan ging je met je slee vanaf de dijk bij de kluft naar beneden. Er werd geschaatst op de sloot rondom het Meteorenveld, rondom het volkstuincomplex De Bongerd en de kolk bij de Oostzanerdijk. Daarvandaan kon je naar het Twiske waar koek en zopie te koop waren.
De Coentunnel sloeg als eerste een bres in het omringende landschap van polder en lintdorpen die zich in het eindeloze groene landschap van Waterland uitstrekten. Een groot deel van de Noorder-IJpolder werd een grote bouwput en het Noordzeekanaal was nog alleen maar via een grote omweg te bereiken. De Molenwijk werd gebouwd en belemmerde voortaan het uitzicht op het groene noorden. In het oosten werden heipalen voor de Buiksloterbanne geslagen en met de stedelijke ringweg werd later de omsingeling voltooid. Uiteindelijk was Tuindorp Oostzaan toch opgeslokt door het oprukkende Amsterdam.
© 2019 Ruud Borman. Op deze publicatie berust auteursrecht. Zie Colofon.
Overzicht alle afleveringen Tuindorp Oostzaan, een bijzondere geschiedenis.
Ruud maakt deze serie geheel op eigen titel.
Reageren? Wij gaan nog een contactformulier aanmaken waar u Ruud kunt bereiken. Voor nu kunt u contact met de redactie opnemen via de link onderaan de website. Wij sturen dan uw mail door.
Op de hoogte blijven van toekomstige artikelen in deze serie?
Schrijf u dan in op de nieuwsbrief
Amsterdam Noord Herinneringen Tuindorp Oostzaan
