Wat ik me vooral herinner van het Waterland uit mijn jeugd zijn de eindeloze vergezichten, niet alleen in het weilandengebied, maar ook vanaf de IJsselmeerdijk.
Als ik in de lente vanuit Tuindorp Oostzaan via Buiksloot, Zunderdorp en Ransdorp naar Durgerdam fietste had ik aan mijn linkerzijde steeds uitzicht op weilanden tot aan de horizon. In de verte zag ik de kerktorens van Broek in Waterland en Monnickendam. Vanaf de dijk in Durgerdam zag ik in de verte het Muiderslot en de heuvels van het Gooi.
Later zou hier in het Buiten IJ het stadsdeel IJburg verrijzen waardoor het zicht op het oude kasteel aan de monding van de Vecht verdween. Flevoland was er ook nog niet. Wij voeren nog door het zuidelijke IJsselmeer met een boot naar Harderwijk. Van Almere was nog geen spoor te bekennen. Er was nog overal water tot aan de horizon.
Vanaf de plek waar de dijk naar Marken aangelegd werd kon ik in zuidelijke richting nog net de toren van Ransdorp zien en meer naar het westen de schoorstenen van de vuilnisverbranding en de hijskranen van de NDSM aan de Klaprozenweg. Er waren nog geen flatgebouwen of andere hoge gebouwen. Amsterdam leek nog ver weg te liggen.
Soms fietste ik via Broek in Waterland naar Monnickendam. Rechts van de weg was een oude trekvaart die in de 17e eeuw druk werd gebruikt. Veel later werd een tramlijn op de rechteroever aangelegd. Daar waren nog altijd sporen van te zien. Op oude filmbeelden zie je tram dwars door een smalle straat in Monnickendam rijden. Dat is nu niet meer voor te stellen.
Van Broek in Waterland leidde een weggetje naar Zuiderwoude, een klein verstild dorpje dat de oudste nederzetting van Waterland was en reeds in de Middeleeuwen werd gesticht. Vanaf hier voerde een kronkelweggetje naar Uitdam waar zich buitendijks het kleinste haventje van de voormalige Zuiderzee bevond. Het werd later volgens de eisen van de nieuwe tijd ‘aangepast’ en onherkenbaar.
Waterland kende vroeger bijna uitsluitend houten huizen die groen of grijs geschilde waren. Het dorp Broek in Waterland ligt centraal in het gebied. Het is gebouwd om het Havenrak waar altijd veel geschaatst werd in de winter. Een bekend boek over Broek in Waterland is ‘Hannes Brinker of de Zilveren Schaatsen.’ Het werd geschreven door de Amerikaanse Mary Mapes Dodge, die van Hollandse afkomst was. Zij wilde de Amerikaanse kinderen wat vertellen over dat lage landje bij de zee, met zijn polders en dijken en molens en met al die mensen die op klompen liepen. Ze schreef een boeiend verhaal over Hannes en Geertje uit Broek in Waterland en vulde dat aan met gegevens over Holland uit die tijd.
Waterland is een beschermd gebied. Toerisme is er op kleine schaal. In Durgerdam kan het zelfs in het hoogseizoen nog redelijk stil zijn bij het enige café-restaurant op de dijk. In Ransdorp en Broek in Waterland heerst bijna landelijke rust en dat terwijl over de rijksweg vanaf Amsterdam de ene na de andere bus vol toeristen op weg is naar Volendam. Ze passeren het mooie monumentale stadje Monnickendam en doen ook Edam nauwelijks aan. Daar is het dan ook goed vertoeven.
© 2020 Ruud Borman. Op deze publicatie berust auteursrecht. Zie Colofon.
Overzicht alle afleveringen Amsterdam-Noord van Y tot stadsdeel.
Ruud maakt de series geheel op eigen titel.
Reageren? U kunt contact met de redactie opnemen via de link onderaan de website. Wij sturen dan uw mail aan Ruud Borman door.
Op de hoogte blijven van toekomstige artikelen in deze serie?
Schrijf u dan in op de nieuwsbrief
