“Aan het begin van de twintigste eeuw besloot de gemeente woningen in Amsterdam Noord te bouwen. Op bescheiden wijze begon men die nieuwe buurten te verfraaien. Zo werden er gevelstenen geplaatst en stadsbeeldhouwer Hildo Krop (1884-1970) kreeg opdracht diverse beelden te maken”.
Zo begint Pieter Roemer zijn uitgave Beeld In Noord. Een overzichtelijk fotoboek met alle kunstwerken in Noord. En afgaande op dit boek is het goed gekomen in Noord.
Hoe anders was dat gedurende de bouw van de verschillende wijken in de twintiger en dertiger jaren van de vorige eeuw als we de werken van Krop in Noord afzetten tegen zijn totale productie in Amsterdam.
Als stadsbeeldhouwer heeft hij rond de 400 werken afgeleverd in opdracht van de gemeente. In Noord zijn op 5 plaatsen zijn werken te bewonderen. Dat er zo weinig van Krop in Noord te vinden is, heeft ongetwijfeld te maken met het feit dat het vooral de woningbouwverenigingen waren die de woningen lieten bouwen.
Hildo (Hildebrand Lucien) Krop werd in Steenwijk geboren en was voorbestemd om zijn vader in de bakkerszaak op te volgen. School was minder aan hem besteed, dus via veel leerhuizen in binnen- en buitenland, in bakkerijen en in keukens, werd hij opgeleid om als banketbakker in de voetsporen van pa te treden. Maar die omzwervingen deden ook zijn andere talenten ontwaken en ontwikkelen, vaak gestimuleerd door derden.
Van tekenen, schilderen, houtsnijden werd het beeldhouwen, waar zijn opgedane kennis en kunde in het boetseren (marsepein!) tot volle uiting en wasdom kon komen. En na zijn bijdrage aan het Scheepvaarthuis, op voorspraak van Piet Kramer, was zijn naam als beeldhouwer gevestigd. Hij ging part-time in dienst van de gemeente Amsterdam en werd veelvuldig ingezet bij de bouw van bruggen (weer samen met Piet Kramer) en scholen (met architecten van de Amsterdamse School).
Als je levensloop leest van Hildo Krop, dan begrijp je beter waarom Gerard Reve Hildo Krop ‘de communistische koekjesbakker’ noemde. Hildo Krop was zeer maatschappelijk geëngageerd en droeg de socialistische en ook de communistische principes een warm hart toe. Hij werd in 1908 lid van de SDAP, net als veel leden van het Amsterdamse gemeentebestuur destijds, maar verliet 10 jaar later die partij weer. Hij werd nooit lid van de communistische partij omdat dit hem zou hinderen in het verkrijgen van opdrachten. Het zal dus niet aan Hildo Krop hebben gelegen om niet meer werken in het nieuwe werken en wonen van Noord te maken.
Het aantal werken van zijn hand in Noord bleef steken op 5 en dan m.n. scholen.
De Resedaschool (nu bedrijvenverzamelgebouw) aan de Wingerdweg, gebouwd door Nicolaas Lansdorp in 1924-1925, werd voorzien van een serie gevelstenen van gebakken aarde. Don Quichotte en zijn trouwe metgezel Sancho Panza, de Bremer stadsmuzikanten en een fauntje zijn nu nog zichtbaar. De portiekbekroningen zijn verdwenen. Op andere scholen in Oost mocht Nico Lansdorp dezelfde beeldjes van Krop gebruiken. Bij een bezoek aan deze school mag de achterzijde niet worden overgeslagen, want sinds 1995 zitten hier twee heerlijke figuren van de hand van Elisabet Stienstra op dak.
Direct naast de Wingerdschool staat het gebouw van de vroegere telefooncentrale van de PTT waar Hildo Krop in 1923 in graniet gevelversieringen heeft aangebracht. Jarenlang zijn de versieringen verborgen gebleven omdat het groen in de tuin het zicht er volledig aan onttrokken had, maar nu voor het publiek weer goed zichtbaar. ‘Doe het zelf’ zegt Krop, daarmee uiting gevend aan de nieuwe mogelijkheid om via een draaischijf zelf een lokaal nummer te draaien, buiten die centrale om!
De voormalige Purmerschool aan de Schermerstraat kent drie karakteristieke werken van Krop. Van graniet de faun met panfluit en de draak. Van hout de hekpaalbekroning Sint Joris en de draak. Vooral de St Joris staat er nu fantastisch bij met heldere kleuren (gepolychromeerd). De faun zal veel vaker in het werk van Krop worden gebruikt.
De school aan de Azaleastraat kreeg in 1928 twee steigerende paardjes van Krop als muurbekroningen. Uitgevoerd in Frans kalksteen heeft een van de paardjes de tand des tijds niet goed doorstaan en zijn hoofd verloren.
Aan het einde van de straat, op de hoek met de Kamperfoelieweg staat de Phoenix, het 4 mei monument van Midden Noord van Hendrik Dannenburg, die in de leer is geweest bij Krop. Dit monument stond vanaf 1952 op het Mosveld, maar is 2014 naar de huidige plek verplaatst.
Heel magertjes lijken de twee lammetjes uit Frans kalksteen die Krop op twee pijlers aan de kleuterschool De Boterbloem (nu Orion College) aan de Beijerlandstraat heeft neergezet. Ook hier ontneemt het groen van de bomen het zicht nagenoeg volledig, maar een bezoek aan dit object wordt goedgemaakt door de entree goed te bekijken. Twee werkelijk prachtige houtsnijwerken geven de entree allure. Een slang met palmboom en een giraffe met zon zijn hier in het teakhout uitgesneden door Krop.
Wandelend of fietsend langs de werken van Krop zie je veel meer beelden en kunstwerken, waarvan je je afvraagt of ze van Krop zijn. Of misschien geïnspireerd zijn door het werk van Krop. De eerste vraag kan ontkennend worden beantwoord. In Noord blijft het bij de bovengenoemde werken in tegenstelling tot andere delen van de stad, vooral Zuid, waar Piet Kramer de bruggenbouwer van Amsterdam met Hildo Krop voor een overvloed aan werken heeft gezorgd. Deze werken hebben bijgedragen aan de kwalificatie van de voormalige directeur van Kroller Muller aan Krop door hem ‘de vruchtbaarste beeldhouwer die we ooit hebben gehad’ te noemen. Tijdens een wandeling met Ossip Zadkine in 1938 langs een aantal werken van Krop vroeg Zadkine zich hardop af of Krop inmiddels geen miljonair was, zo was hij onder de indruk van de omvang van het werk van Krop.
De vraag of Krop andere beeldhouwers heeft geïnspireerd moet zondermeer bevestigend worden beantwoord. Kijk maar eens aan de achterzijde van het Zonnehuis die is voorzien met fraaie werken van Marinus Vreugd en Willem IJzerdraat. Zie de beelden van Frits Sieger aan de Kometensingel. Zie de gevelstenen aan de Adelaarsweg. Allemaal herkenbaar, allemaal uiting gevend aan de tijdgeest van toen, allemaal zo ‘Krops’ of ‘Kropiaans’.
Hildo Krop stierf op 20 augustus 1970 op 86-jarige leeftijd terwijl hij in zijn atelier aan de Plantage Muidergracht aan het werk was.
© 2020 Jan Heitlager.
Foto’s: d.d. 3 augustus 2020 door Jan Heitlager.
Op deze publicatie berust auteursrecht.
Bronnen:
- Noord in Beeld, Pieter Roemer 2019
- Hildo Krop, E.J. Lagerweij-Polak 1992, uitgegeven door SDU (monografieën van Nederlandse kunstenaars)
- Hildo Krop Stadsbeeldhouwer van Amsterdam, Loek van Vlerken en Wim Heij, 2018, Stichting Instituut Collectie Krop
- Historisch Centrum Amsterdam-Noord, diverse uitgaven over Noord en de dorpen van Noord.
