Voetbal benoorden het IJ
Clubs Noord-Oost tot 1945, deel 2 van 4
Een serie van Albert van der Vliet(†)
In 1835 staat aan de rand van Amsterdam, bij het Leidseplein, een zwavelzuurfabriek. In 1888 wordt de fabriek omgezet in de N.V. Maatschappij voor Zwavelzuurbereiding G.T. Ketjen & Co. Het bedrijf verhuist in 1900 naar de Nieuwendammerham.
Werknemers van de Maatschappij voor Zwavelzuurbereiding richten twee voetbalverenigingen op: MVZ in 1928 en KMVZ in 1929. In MVZ voetballen de handarbeiders, de weekgelders. De hoofdarbeiders, maandgelders, spelen in KMVZ. De ‘K’ staat voor kantoorpersoneel.
MVZ heeft met steun van de directie een voetbalveld aangelegd tussen de fabriek en het Vliegenbos. De handarbeiders voetballen op zondag in de AVB, de Amsterdamse Voetbalbond. KMVZ bespeelt het veld op zaterdag en komt uit in de Amsterdamse Kantoorvoetbalbond, de AKVB. Er wordt gewerkt op zaterdagmorgen en ’s middags spelen de hoofdarbeiders een voetbalwedstrijd.
Na de eerste oefenwedstrijd van KMVZ haken enkele van de zestien spelers af. De stap van kantoor naar voetbalveld blijkt te groot. De resultaten van het eerste seizoen, in de tweede klasse AKVB, zijn teleurstellend. Aan training doet KMVZ nog niet. De voetballers vinden dat ze genoeg conditie opdoen door wedstrijden te spelen.
De AKVB adviseert KMVZ, voor de start van het tweede seizoen 1930-1931, te fuseren met het noodlijdende ‘Westertoren’. De naam KMVZ blijft bestaan na de fusie. De club wordt versterkt met enkele goede voetballers van Westertoren, onder wie de bekende Jan van Lohuizen. Twee weekgelders van MVZ krijgen dispensatie van de AKVB om mee te doen met KMVZ. Het tweede seizoen verloopt een stuk beter dan het eerste. In het derde seizoen, 1931-1932, wordt KMVZ voor het eerst kampioen en promoveert van de tweede klasse naar de overgangsklasse.
Het voetbalveld bij de Ketjenfabriek is een factor van betekenis. Na fikse regenbuien is het veld een modderpoel. Bovendien waait bij ongunstige wind de stinkende zwavelzuurdamp over het speelveld. Tegenstanders spreken over ‘de hel van Ketjen’. De voetballers van KMVZ zijn gewend aan de omstandigheden, maar dat geldt niet voor de tegenpartij. De hel van Ketjen heeft er mede toe geleid dat KMVZ kampioen is geworden.
In het seizoen 1932-1933 beschikt KMVZ nog steeds over maar één elftal. Tegenstanders in de overgangsklasse zijn Heineken en de Amstelbrouwerij. KMVZ doet het uitstekend en kan kampioen worden. Van Lohuizen, die in Londen voetbalt, wordt voor de beslissingswedstrijd ingevlogen. Na de gewonnen wedstrijd verdwijnt hij weer snel naar Engeland. Gpromoveerd naar de eerste klasse ontmoet KMVZ de Twentsche Bank, Turmac (tabaksfabrikant), VVGA (gemeenteambtenaren) en andere kantoorverenigingen.
In de eerste klasse van de AKVB weet KMVZ zich niet te handhaven, ondanks het instellen van trainingsavonden. De club uit de Nieuwendammerham degradeert ook uit de overgangsklasse. Aan het eind van de jaren dertig gaat het weer crescendo.
Op 31 juli 1940 fuseren de aparte voetbalbonden in Nederland, vrijwillig, en de naam wordt NVB. De K van Koninklijk is er weer vanaf. Ook de AKVB gaat op in de fusie. Op 15 september 1941 wordt het joden verboden sportaccomodaties te betreden. Bij MVZ voetballen veel joodse werknemers. Velen van hen overleven de oorlog niet.
Een algemene ledenvergadering in 1941 besluit KMVZ op te heffen. Zeven leden gaan echter door. MVZ houdt op te bestaan. Na de oorlog gaat KMVZ verder, aangevuld met voetballers van MVZ. Het verschil tussen hoofd- en handarbeiders is vervaagd. (Wordt vervolgd.).
Lees verder deel 3 van Clubs Noord-Oost tot 1945: Schellingwoude en BPC
Of bekijk de Introductie pagina: Clubs Noord-Oost tot 1945 – 4 afleveringen
Of bekijk het overzicht van alle afleveringen serie “Voetbal benoorden het IJ“
Bronnen:
Wikipedia: Ketjen.
KMVZ 50 jaar – 1929-1979; kroniek van een zaterdagvereniging, jubileumuitgave.
© 2014 – 2015 Albert van der Vliet†. Op deze publicatie berust auteursrecht.
