Onlangs bezocht ik met Corry Fellinga, oud-voorzitter van het Historisch Archief Tuindorp Oostzaan, hun museumwoning aan de Meteorenstraat. Het was niet de eerste keer dat ik hier kwam, maar dit maal vielen me een paar dingen op, die ik eerder kennelijk over het hoofd had gezien.
De bijzondere kleur groen van de houten trap en het halletje, maar ook het kobaltblauw van de keuken deden me herinneren aan de Achillesstraat in Amsterdam-Zuid waar ik woonde in mijn prille levensjaren. Het huis daar werd in ongeveer dezelfde tijd gebouwd en het interieur had idem dito kleuren. Jarenlang had ik gedacht dat het idee van deze kleuren in mijn verbeelding was ontstaan omdat ik die in woningen van recentere datum nooit gezien had, maar in de museumwoning bleek dus dat ze er echt geweest waren.
Wat me echter vooral opviel bij het verlaten van het museum was de oude zwartwit-foto, die links van de buitendeur hing. Het was een foto waarop rechts de oude, boomrijke Buiksloterdijk te zien was en in het midden een nog min of meer ongerept groen veld zich uitstrekte. Links daarvan was nog wat oprukkende stedelijke bebouwing te zien, waarschijnlijk Floradorp. Vaag zag ik in het midden op de achtergrond het gebouw van de vuilverbranding, die in 1919 werd gebouwd, als een soort dreigend silhouet van de toekomst.
De Buiksloterham werd na de inpoldering tot aan het begin van de 20e eeuw voor agrarische doeleinden gebruikt. Later nam de industrie bezit van het land. Naast de vuilnisverbranding verscheen de carbidfabriek aan de Distelweg, die weldra berucht werd door stank en smerige gassen en de omgeving vaak in grijze tinten hulde.
Ten westen hiervan lag de Nederlandsche Scheepsbouw Maatschappij, die vanaf 1946 de Nederlandse Dok en Scheepsbouw Maatschappij heette. Decennia later gleed er ongeveer vier maal per jaar de helft van een mammoettanker van de helling totdat de werf vanwege buitenlandse concurrentie in 1984 failliet werd verklaard. De NDSM werd, bij mijn weten, nooit in verband gebracht met stank en smerige gassen.
In mijn jeugd was het nog mogelijk om met een klein pontje, ter hoogte van de latere Coentunnel, het Noordzeekanaal over te steken en dan terecht te komen in een soort oer-westelijk havengebied, waar het op zomerse dagen sterk naar benzine en pek rook. Nog zuidelijker was er weer een pontje waar je, in mijn herinnering, ongeveer bij Sloterdijk uit kwam. Op zondagen was het gebied tussen die twee veerpontjes een merkwaardig niemandsland waar je zelden iemand zag.
Ik heb in historische bronnen niets over dit gebied en de verbindende pontjes kunnen vinden en ben benieuwd naar reacties van lezers die hier nog iets van weten.
© 2019 Ruud Borman. Op deze publicatie berust auteursrecht. Zie Colofon.
Overzicht alle afleveringen Amsterdam-Noord van Y tot stadsdeel.
Ruud maakt de series geheel op eigen titel.
Reageren? Wij gaan nog een contactformulier aanmaken waar u Ruud kunt bereiken. Voor nu kunt u contact met de redactie opnemen via de link onderaan de website. Wij sturen dan uw mail door.
Op de hoogte blijven van toekomstige artikelen in deze serie?
Schrijf u dan in op de nieuwsbrief
Amsterdam Noord Schoorstenen aan de horizon
